1. VERGİLER
Türkiye, OECD ülkeleri arasında kurumsal vergi oranlarında en rekabetçi ülkelerden biridir. 21 Haziran 2006 tarihinde çıkarılan 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, mevcut uygulamalara getirdiği önemli değişikliklerin yanı sıra vergi mevzuatına da yeni kavramlar getirmiştir. Uygulamaya koyulan Kurumlar Vergisi Kanunu ile Türk Kurumlar Vergisi Mevzuatı’nın hükümleri çok daha anlaşılır olarak tanımlanmış ve uluslararası standartlara uygun objektif hükümler halinde düzenlenmiştir.
Türk vergi rejimi üç ana başlık altında toplanabilir:
1.1. Gelir Vergileri
Türkiye’de gelir vergileri, yerli şahıs ve şirketlerin yanı sıra Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklu şahıslar ve uluslararası şirketler de dâhil olmak üzere bütün gelirler üzerinden tarh olunmaktadır. Yurt dışında ikamet edenlerin Türkiye içinde istihdam, mal sahipliği, ticari işlemler ya da gelir getiren diğer faaliyetler yoluyla elde edilen gelirleri, Türkiye’de elde edilmiş olma koşulu ile vergiye tabidir.
1.1.1. Kurumsal Gelir Vergileri
Türkiye’de ticari kârlar üzerinden tarh olunan temel kurumsal gelir vergisi oranı % 20’dir.
Yerleşik şirketlere ait bazı ödemeler üzerinden alınan stopaj vergileri ise aşağıdaki gibidir:
-
Temettüler % 15 vergiye tabidir.
-
Mukim (yerleşik) şirketler tarafından çıkarılan hazine bonoları ve hazine tahvillerine uygulanan faiz üzerinden vergi alınmamaktadır.
-
Mukim (yerleşik) şirketler tarafından istihraç edilen diğer bono ve tahviller için faiz oranı % 0 olup % 10-18 banka mevduat faizi uygulanmaktadır. (2 Ocak 2013 tarihinden sonra açılan banka mevduatları için)
-
Müşterek hesaplar nazarında katılım bankaları tarafından ödenen kâr payları % 10-18 vergiye tabidir. (2 Ocak 2013 tarihinden sonra açılan katılma hesapları için)
-
REPO anlaşmaları % 15 vergiye tabidir.
Mukim olmayan (yurt dışında ikamet eden) şirketlere ait bazı ödemeler üzerinden de stopaj vergisi alınmaktadır:
-
Temettüler % 15 vergiye tabidir.
-
Mukim olmayan (yurt dışında yerleşik) şirketler tarafından çıkarılan hazine bonoları ve hazine tahvillerine uygulanan faiz üzerinden vergi alınmamaktadır.
-
Mukim olmayan (yurt dışında yerleşik) şirketler tarafından istihraç edilen diğer bono ve tahviller için faiz oranı % 0 olup % 10-18 banka mevduat faizi uygulanmaktadır. (2 Ocak 2013 tarihinden sonra açılan banka mevduatları için)
-
Müşterek hesaplar nazarında katılım bankaları tarafından ödenen kâr payları % 10-18 vergiye tabidir. (2 Ocak 2013 tarihinden sonra açılan katılma hesapları için)
-
REPO anlaşmaları % 15 vergiye tabidir.
1.1.2. Şahsi Gelir Vergisi
Şahsi gelir vergisi oranları % 15-% 35 arasında değişmektedir.
2013 yılı itibarıyla yıllık brüt kazanç üzerinden uygulanan vergi oranları aşağıdaki gibidir:
|
10.700'e kadar
|
15
|
|
10.701-26.000
|
20
|
|
26.001-60.000
|
27
|
|
60.001 ve üstü
|
35
|
1.2. Gider Üzerinden Alınan Vergiler
1.2.1. Katma Değer Vergisi (KDV)
Genel olarak uygulanan KDV oranları; % 1, % 8 ve % 18’dir. Ticari, sınai, zirai ve bağımsız mesleki mal ve hizmetler; ithal ederek ülkeye sokulan mal ve hizmetler ile diğer faaliyetler yoluyla oluşturulan mal ve hizmet teslimatlarının tümü KDV’ye tabidir.
1.2.2. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)
Çeşitli vergi oranlarında özel tüketim vergisine tabi dört ana ürün grubu bulunmaktadır:
-
Petrol ürünleri, doğal gaz, makine yağları, çözücüler ve çözücü türevleri
-
Otomobiller ve diğer taşıt araçları, motosikletler, uçaklar, helikopterler, yatlar
-
Tütün ve tütün ürünleri, alkollü içecekler
-
Lüks tüketim maddeleri
Her teslimatta uygulanan KDV’nin tersine, özel tüketim vergisi sadece bir defa uygulanmaktadır.
1.2.3. Bankacılık ve Sigorta Muameleleri Vergisi
Bankacılar ve sigorta şirketleri tarafından yapılan işlemlerin KDV’den muaf tutulmasına devam edilse de bu işlemler bankacılık ve sigorta muameleleri vergisine tabi bulunmaktadır. Bu vergi, örneğin kredi faizi gibi bankalar tarafından kazanılan gelirler için uygulanmaktadır. Vergi oranı genellikle % 5 olmakla birlikte bankalar arasındaki mevduat işlemlerine uygulanan faiz % 1’dir. Kambiyo işlemlerinden gelen satış tutarlarına vergi uygulanmamaktadır.
1.2.4. Damga Vergisi
Damga Vergisi; sözleşmeler, anlaşmalar, borç senetleri, sermaye iştirakleri, kredi mektupları, teminat mektupları, mali bildirimler ve bordrolar dâhil olmak üzere çeşitli dokümanlar için uygulanmaktadır. Damga vergisi % 0,189 - % 0,948 arasında değişen oranlarda belge bedelinin belirli bir yüzdesi olarak tarh olunduğu gibi, bazı belgeler için maktu (önceden belirlenmiş bir bedel) olarak alınmaktadır.
1.3. Varlık Vergileri
Üç çeşit varlık vergisi bulunmaktadır: Veraset ve intikal vergisi, emlak vergileri ve motorlu taşıt vergisi.
Türkiye’de sahip olunan bina, daire ve araziler %0,1 ile %0,06 arasında değişen oranlarda gayrimenkul vergisine tabi olup tahakkuk eden bu verginin %10’u oranında da Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payı ödenmektedir. Motorlu taşıt vergileri ise her yıl araçların yaşı ve motor hacmine göre yeniden belirlenen maktu bedeller tutarınca alınmaktadır. Veraset ve İntikal Vergileri ise %1-30 oranında alınmaktadır.
Vergi Teşvikleri
Vergi Muafiyeti
Kaynakça : http://www.invest.gov.tr/tr-TR/investmentguide/investorsguide/Pages/Taxes.aspx